5 Soruda Normal Doğumun İdrar Kaçırma Riskini Arttırması

1 ) İdrar kaçırma ( inkontinans) nedir?

İdrar kaçırma sorunu, erken evrelerinde oldukça kolay bir şekilde tedavi edilirken, ilerlediği takdirde cerrahi müdahalelere ihtiyaç duyulabilmektedir. İdrar kaçırma sorunu, bir anda gelen tuvalet ihtiyacı ve tuvalete yetişememe şeklinde kendini gösterir.

İdrar kaçırma problemi olan kişiler zaman kaybetmeden doktora başvurmalıdır. Ufak egzersizler ve basit hayat tarzı değişiklikleri ile giderilebilecek olan bu sorun, geç kalındığı takdirde cerrahi müdahalelerle tedavi edilmektedir. Bu operasyonlarda günümüz teknolojisine paralel olarak geliştirilen yöntemlerle kolay bir şekilde gerçekleştirilir. Gebelikte idrar kaçırma da gebeler arasında oldukça yaygın olarak görülen bir sorundur. Normal olan idrar kaçırma probleminden biraz farklıdır.

İdrar kaçırma sorunu, gebelik sürecinin anne adayının vücudunda yapmış olduğu fizyolojik değişimlerin sonucunda ve normal doğum yapmış kadınlarda gerçekleştirdiği eylemin neticesinde yaygın olarak görülmektedir. Gebelik ilerledikçe, anne adayının rahminde gelişimini sürdüren bebeğin büyümesi anne rahminin de büyüyerek mesaneye baskı yapmasına neden olur. Bu nedenle sık sık tuvalete çıkma ihtiyacı hissederler. Hapşırma, öksürme ve gülme gibi refleksler sonucunda da mesane aşağıya doğru itilmektedir. Fakat alt kas dokusu mesanenin çok fazla aşağıya doğru itilmesine izin vermez. Bu sayede idrar kaçırma sorununun önüne geçilmektedir. Ancak normal doğum esnasında mesanenin sabitleyici kasları hasar görebilir. Bu nedenle de fonksiyonel işlevini yitiren mesane, doğumdan sonraki günlerde idrar kaçırma sorunlarına neden olabilmektedir.

2 ) Gebelikte idrar kaçırma sorunu

Anne adaylarının gebelik süreciyle beraber ortaya çıkan ve en rahatsız edici buldukları durumlardan bir tanesidir. Gebelik sonucu ortaya çıkmasına rağmen, birçok anne adayı bu sorunu dile getirmekten çekinerek, sorunun daha ileri aşamalara taşınmasına neden olur. Böyle bir sorunun varlığında gebelik sürecinin normal belirtileri olarak görülmemeli ve doktora bu sorundan açıkça bahsedilmelidir. Gebelikte ortaya çıkan idrar kaçırma durumunun, bir sağlık problemi olduğunun bilinmesi gerekir.

Bu sorun doğumdan sonra çoğu kadında kendiliğinden gidebilmektedir. Fakat bazı annelerde de doğum sonrasında da devam eden, yaşam kalitesini düşüren ihmal edilmemesi gereken bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. İdrar kaçırma sorunları aşağı yukarı her gebelikte karşılaşılmaktadır. Tıpta inkontinans diye adlandırılan idrar kaçırma sorunlarının, kendi arasında tipleri mevcuttur. Kişinin günlük hayatını etkileyebilen ciddi bir sorun olmasına rağmen tedavi edilebilen oldukça basit uygulama metotları vardır. Gebelikte en sık karşılan inkontinans tipleri:

Urge inkontinans (sıkışma inkontinansı): Bu idrar kaçırma tipi, kişinin tuvalete yetişemeden yaşadığı sıkışma şeklindeki idrar kaçırma sorunlarını içerir. Kimi zaman anne adayının yaşamış olduğu mesane duvarı ve idrar yolu enfeksiyonları sonucunda etkilenmektedir. Bu nedenle urge inkontinans problemi yaşanabilmektedir. Fakat bu tip idrar kaçırma sorunu yaşayan kişilerde genellikle hiçbir neden yokken ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda mesanenin uğradığı bası nedeniyle karşılaşılabilir.

Stres inkontinans: Bu idrar kaçırma tipinde ise, refleksler sonucunda yaşanabilmektedir. Öksürme, hapşırma, gülme, egzersiz yapma gibi karın içi basıncı arttıran hareketler, idrar kaçırmaya neden olabilir. Mesane ve idrar yolu ( üretra ) arasında yer alan sfinkterin fonksiyonlarını tam olarak yerine getiremediği için, idrar tutama ve idrar kaçırma durumu meydana gelir.

Gebelik döneminde anne adayının artan kan oranı, böbreklerden daha fazla kanın süzülerek geçmesine neden olur. Bu sebeple artış gösteren idrar oranı, tuvalete gitme ihtiyacına ve idrar sıkışmalarına neden olur. Büyüyen rahim, idrar torbasını konumlandığı alandan yukarıya ve geriye doğru iter. İdrar kapasitesi artan ve baskıya uğrayan mesane de bu durumdan etkilenerek kontrol etmekte güçlük çeker. Bunun sonucunda da idrar kaçırma sorunları yaşanmış olur. Bunun dışında gebelik döneminde salgılanan progesteron hormonundaki artış, mesane ve üretra arasında bulunan sfinkterin gevşemesine neden olur. Tüm bunlara bağlı olarak gebelik döneminde idrar yolları enfeksiyonlarına yakalanma riski daha fazla olmaktadır.

3 ) İdrar kaçırma sorunlarına neden olan faktörler nelerdir?

• Çok sayıda doğum yapmak
• İri bebek doğurmak
• Müdahaleli doğum yapmış olmak
• Normal doğum yapmış olmak
• Mesaneyi kontrol eden sinirlerde hasar olması
• İdrar yollarının ve mesanenin gebelik döneminde hasar görmesi,
• Epizyotomi,
• Kabızlık
• Aşırı kilolu olmak
• Amfizem, astım, kronik bronşit gibi akciğer hastalıkları yol açabilir.

İdrar kaçırma sorunu, daha çok kadınlarda görülen bir problemdir. Gebelik süreci ile beraber normal doğumun gerçekleştirilmesi de idrar kaçırma sorunlarına neden olmaktadır. Özellikle kadınların;

• Doğum sayısı
• Zorlu doğum
• Menopoz
• Vajinal operasyonlar,
• Aşırı kilo ve sigara kullanımına bağlı olarak yaşanabilmektedir.

Normal doğumda inkontinans riski, sezaryen ile doğuma göre daha fazla olmaktadır. Bundan dolayı sezaryen doğumu, normal doğuma tercih eden birçok anne adayı bulunmaktadır. Ancak normal doğum yapan her kadının idrar kaçırma sorunu yaşayabileceğine dair kesin bir bulgu bulunmamaktadır. İdrar kaçırma sorunu olan gebelerin, bu problemi yaşamasına neden olan birçok faktör vardır. Genellikle gebelik haftaları ilerledikçe rahim büyür, mesaneye baskı yapar. Bu nedenle sık sık tuvalet ihtiyacı ortaya çıkar. Normal olarak hapşırma, öksürme veya buna benzer reflekslerde mesane aşağı doğru itilmektedir. Nedenlerine bağlı olarak görülebilen bu durumun tedavisi için muhakkak doktora başvurulması gerekir. Bu sayede idrar kaçırma tipi için daha doğru bir tanı konabilir ve tedavi edilebilir. Özellikle doğum esnasında kas yırtılmalarının sonucu meydana gelen idrar kaçırma sorunları basit tedavi yöntemleri ile giderilebilmektedir.

4 ) İnkontinans tedavisi

İdrar kaçırma problemi olan anne adaylarına ilk olarak idrar kültürü ve antibiyogram yapılır. Bu testler ile anne adayının idrar yollarında bir enfeksiyon olup olmadığı kontrol edilir. Eğer enfeksiyon mevcut ise tedavisi antibiyotikler ile yapılmaktadır. Ancak gebelikte idrar kaçırma sorunu oldukça şiddetli yaşanıyorsa, tedavi doğum sonrasına ertelenir. Gebelikte cerrahi müdahale önerilmemektedir. Gebelik döneminde aşırı kilo almak da idrar kaçırma sorununa yol açabilir. Bu nedenle gebeliğin ardından bu kiloların verilmesi ile idrar kaçırma sorunu da çözülmüş olabilir. Fakat doğumdan sonra idrar kaçırma sorunu düzelmemişse ve testlerde bu idrar kaçırmanın bir enfeksiyonun neden olmadığı anlaşılırsa, kişiye klinik ve laboratuvar testleri yapılır. Değerlendirmeler sonucunda idrar kaçırma tipi tespit edilir ve en uygun tedavi yöntemi belirlenir. Eğer hafif idrar kaçırma problemleri yaşanıyor ise, genellikle kegel egzersizi ile kasların güçlendirilmesi adına tedavisi mümkün olmaktadır.

Kegel egzersizi idrar kaçırma sorunlarını oldukça azaltan, çok etkili bir tedavi yöntemidir. Perine kaslarının güçlendirilmesi adına yapılması önerilir. Fakat bu egzersize rağmen problem giderilememişse, 20-30 dakikada tamamlanan ve hastanede yatmaya gerek duyulmayan küçük bir cerrahi müdahale yapılarak tedavi edilebilir.

5 ) İdrar kaçırma sorunu yaşayan annelerin ne zaman doktora başvurması gerekir?

Doğumdan 6 hafta sonra annenin idrar kaçırma sorunu hala devam ediyorsa, mutlaka doktora başvurması gerekir. Tedaviden önce inkontinansın neden olduğunu ve tipinin öğrenilmesi, tedavi için gereklidir. Yapılan tetkikler sonucunda da annenin sorununa yönelik gereken müdahale ile tedavisi basit bir şekilde sonuçlanmaktadır.