Çikolata kisti sorunu teşhis edildikten sonra yapılacak olan tedavi yöntemi kistin boyutuna, nereye yerleştiğine göre değişkenlik göstermektedir. Çikolata kistleri, 10 cm’ye kadar ulaşabilen kistlerdir.
Çikolata kisti ameliyatları için çoğunlukla laparoskopi tercih edilir. Ancak ameliyatın nasıl bir yöntemle uygulanacağı hastaya ve kistin özelliklerine göre değişkenlik göstermektedir. Şiddetli karın içi yapışıklıklarının mevcut olduğu durumlarda ise açık ameliyat (laparotomi) yöntemi tercih edilebilmektedir.
Çikolata kisti ameliyatları, kistin içinin boşaltılması ve kistin cidarının yer aldığı alandan bütün olan çıkarılması (kistektomi) mantığı ile çalışır. Bu yöntem haricinde kistin içindeki sıvının boşaltılması ya da kist cidarlarının yakılması gibi yöntemlerle de tedavi yapılabilir.
Endometrioma yani çikolata kisti ameliyatlarında önemli olan bir husus, uygulanan yöntemin olabildiğince az tramvatik olmasıdır. Yumurtalık rezervlerinin zarar görmemesi adına oldukça tiziz bir şekilde çalışmak gerekir. Şayet bu olmaz ise, doğurganlık potansiyelinin azalabilir. Erken menopoz riski ile karşılaşılabilir.
Çikolata kisti ameliyatlarında, çikolata kistlerinin alınmasının dışında mevcut ise, karın içi yapışıklıklar düzeltilir, gayet gelişmiş ise kısırlığa sebep olan tüp tıkanıkları da açılır.
Kist, sağlıklı olan yumurtalıktan ayrılamıyor ise, yumurtalığın alınması gerekebilir. Tekrarlayan laparoskopi uygulamalarına karşın kist sorunu devam eden kadınlarda ise, çocuk istemi yoksa rahim ve yumurtalıklar alınabilir.
Adet sancılarının çok yoğun yaşanması, bel ve kasık ağrısı veya cinsel ilişki sırasında ağrı şikayeti olan kişilere, laparoskopi aşamasında ağrıları hafifletmek adına, LUNA (laparoscopic uterine nevre ablation) ile ağrı hissini ileten sinir uçlarının tahrip edilmesi gibi farklı yöntemler de denenebilir.
Çikolata kistleri boyutlarına ve nereye yerleştiklerine bağlı olarak;
Evre 1 ve Evre 2 kistlerin boyutlarının daha küçük olduğu ve ağrının daha hafif olduğu süreçlerdir.
Evre 3 ve Evre 4’te ise kistler 3 cm ile 4 cm’den daha fazla bir boyuta sahiptir. Hastaların çikolata kisti evresi 3 ya da 4 ise adet dönemleri ve cinsel ilişki sırasında daha fazla ağrı duyarlar.
Çikolata kisti ameliyatları iki yöntemle yapılır. Bu işlemlerden ilki ve en fazla tercih edileni kapalı ameliyat (laparoskopi) olmaktadır. İkinci yöntem ise açık ameliyattır. Ancak açık ameliyatın dezavantajları daha fazla olduğu için mümkünse kapalı ameliyat yöntemi tercih edilmeye çalışılır.
Çikolata kisti ameliyatlarında kapalı ameliyatın tercih edilmesindeki sebep 1 cm’lik kesi açılması ve bu alandan kist olan bölgeye erişilmesi ve kistin içindeki sıvının boşaltılarak kistin temizlenmeye çalışılmasıdır. Kapalı ameliyat ile hasta daha çabuk normal hayatına dönebilir. Açık ameliyata göre iyileşme daha hızlıdır.
Çikolata kisti, daha çok adet sancısı ve cinsel ilişkide ağrı şeklinde kendini belli eden bir sorundur. Bazen hamile kalmak isteyen ancak kalamayan ve bunun için muayene olan kadınlarda rastlantısal olarak tespit edilebilir. Tespit edilmesi ardından boyutunun nasıl olduğu ve nereye yerleştiği fark edilen çikolata kistleri, şayet 4 cm’den küçük ise gözlem altına alınır. Büyümesi halinde ise çikolata kisti ameliyatlarına başvurulur.
Çikolata kistinin teşhis edilmesi ile beraber, yapılan değerlendirmelerde ilk olarak kistlerin boyutları incelenir. Kistlerin boyutları ameliyatın gerekliliğini belirlemek için oldukça önem teşkil eder.
Kistlerin boyutu 4 cm’nin altında ise ilaç tedavisine başlanabilir ve kistler sürekli olarak kontrol edilir. Hastanın belirtilerinin yoğunlaşması ve kistlerin büyümesi durumunda ameliyat yöntemi tercih edilebilir. Ameliyat tedavisinde, çikolata kisti tedavisi için kesin neticeler elde etmek mümkündür ancak bazen sağlıklı yumurtalıklar bu ameliyatta zarar görebilir. Yumurtalıklar zarar görmese dahi, kist sağlıklı yumurtalıktan ayrılamaz ise yumurtalıkların alınması gerekebilir.
Çikolata kisti ameliyatları kişinin gereksinimlerine göre değişkenlik gösterir. İkitür çikolata kisti ameliyatıvardır. Bunlar, kapalı ameliyat (laparoskopi) ve açık ameliyat (laparotomi) olarak tabir edilir.
Kapalı Ameliyat (laparoskopi);
Kapalı ameliyat (laparoskopi) açık ameliyata kıyasla daha pratik ve daha fazla avantajı olan biroperasyondur. Laparoskopi yöntemi uygulanarak yapılan işlemlerde kistin temizlendiği bölgeye hava değmez. Minik bir kesi açılarak uygulanan bu yöntem, gene bu kesiden bitirilir. Açık ameliyat izlerine ve yaralarına sebep olmayan bu ameliyat şekli ile hasta daha hızlı iyileşir.
Operasyon nedeniyle meydana gelen ağrılar da azaltılmış olur. Bu gibi sebeplerden ötürü kist operasyonlarında ilk olarak laparoskopi tercih edilir. Çikolata kisti ameliyatlarında önem teşkil eden durum, kistin içinin boşaltılması ve kistin yer aldığı alandan tamamen temizlenmesidir.
Laparoskopi işleminde kistin yer aldığı alandan kisti tamamen çıkarmak kimi zaman güç olabilir. Bu sebeple de farklı yöntemlere de başvurmak mümkündür. Bu yöntemler içerisinde en etkin olan ise kistektomi adı verilen yöntemdir. Bunun dışındaki yöntemler kistin 6 ay ile 12 ay arasında nüks etme riskini doğurur. Bundan dolayı da kullanılan yöntem ve ardından yapılan ilaç tedavisi oldukça önemlidir. Bu gibi operasyonlarda önemli olan bir diğer husus ise işlemi uygulayan ekibin deneyimli olması ve yumurtalıklara hasar vermemesidir. İşlem sırasında yumurtalıklara verilebilecek hasarlar, kadının doğurganlık yetisini olumsuz etkiler.
Açık Ameliyat (laparotomi);
Açık ameliyat uygulaması ile çikolata kistlerinin çıkarılması tekniğinde ise iyileşme süreci daha uzundur. Kişinin normal hayata dönüş süresi daha da uzar. Açık ameliyat yöntemi ile çıkarılan kistlerin yer aldığı ulaşabilmek için açılacak olan kesi bölgesi hijyenik olmalıdır ve enfeksiyon riski düşünülerek devamlı olarak pansuman yapılmalıdır.
Tabi açık operasyonlarda çeşitli karın içi yapışıklıklarının açılmasında ya da kistlerin rahim duvarı arkasına muhafaza olması durumlarında daha iyi bir temizlik yapılabilmesi mümkündür. Sağlıklı yumurtalara hasar vermeden uygulanacak bir işlemde hastanın kendisini ilerleyen zamanda daha sağlıklı hissetmesini sağlayacaktır.
Çikolata kisti tedavisi için her hastalıkta olduğu gibi erken tanı büyük önem taşır. Oldukça pratik bir yöntem olan ultrason ile çikolata kistlerinin ne boyutta olduğu ve nerede olduğu oldukça kolay bir şekilde anlaşılır. Özellikle adet süreçlerini sancılı geçiren ve cinsel ilişkide ağrı duyan kadınlarda karşılaşılan ve bu gibi belirtiler ile meydana gelen çikolata kistlerinin boyutları değişebilir. Bazen 3 cm ile 4 cm arasında olabilirler, bazen ise 10 cm’ye kadar ulaşabilirler. Boyutu 4 cm’den büyük olan çikolata kistleri için ameliyat tedavisi gereklidir.
Kistlerin temizlenme aşamalarında uygulanan operasyon yöntemi bütün kistlerin temizlenmesi ve doğurganlığı sağlayan yumurtalıkların zarar görmemesi için oldukça önem teşkil eder. Bazen bu kistler tam olarak temizlenemez. Bu sebeple operasyon sonrası yeniden sancılı adet dönemleri ve diğer şikayetler ortaya çıkabilir. Bu nedenle de çocuk istemi olmayan kadınlarda rahim ve yumurtalık alınabilir.
Çikolata kisti için yapılan ameliyatlardan kapalı yöntemle uygulanan işlem, hastaya daha çabuk iyileşme avantajı kazandırır. Kapalı yöntemde açılan kesiler yalnızca 1 cm olmaktadır. İyileşme süreci ile beraber uygulanacak olan kontroller ile operasyon yerinin iyileşmesi kontrol edilerek ameliyatı yapan doktor tarafından cinsel ilişki ile ilgili size uygun olan bilgileri verilecektir. Laparoskopi yöntemi ile uygulanan girişimler sonrası cinsel ilişki 4 ile 5 hafta tavsiye edilmez. Ancak esas olarak bilgiyi, doktorunuz sağlayacaktır.
Çikolata Kisti üreme dönemindeki kadınların adet sancılarının yoğun geçmesine, cinsel ilişkide ağrılar duyulmasına ve yaygın olarak görülmese de doğurganlığı etkilemesi ile belirti veren bir sorundur. Bu sorunlar bazen rastlantısal olarak muayene sırasında ya da rutin bir kontrollerde fark edilebilir.
Çikolata kisti sorunları tedavi edilmez ise ilerleyen aşamalarda kistlerin büyümesi ile beraber yumurtaların kaybı ile kısırlık sorunlarına dahi yol açabilir.